Drents archief presenteert onderzoeksrapport Joods vastgoed oorlogsjaren Gieten en Rolde

De voormalige gemeenten Gieten en Rolde faciliteerden tijdens de bezetting de gedwongen verkoop van vastgoed door de bezetter. Dat is één van de conclusies van het rapport van het Drents Archief naar de rol van de gemeente in de Tweede Wereldoorlog met betrekking tot vastgoed van Joodse inwoners.

Gedwongen verkoop 

Het onderzoek richt zich op de vraag of de voormalige gemeenten betrokken waren bij gedwongen ontvreemding van vastgoed van Joodse inwoners en zo ja hoe het rechtsherstel daarna verliep. In Gasselte en Anloo woonden tijdens de bezetting geen Joodse mensen die werden vervolgd of eigenaar waren van vastgoed. Daarom richt het onderzoek zich op de voormalige gemeenten Gieten en Rolde. De samenstellers van het rapport kwamen tot de conclusie dat deze twee gemeenten de gedwongen verkoop faciliteerden, bijvoorbeeld door lijsten met informatie aan te leveren en toe te zien op de uitvoering van de verordeningen. Bij de gedwongen verkoop van Joods vastgoed is de gemeente Gieten betrokken geweest als koper van een pand. Deze aankoop vond plaats onder een NSB-burgemeester en was mogelijk deels politiek gemotiveerd. 

Rechtsherstel 

Het onderzoek gaat ook dieper in op het rechtsherstel van Joodse inwoners en hun erfgenamen na de oorlog. In Gieten ging dit om één persoon. Het Drents Archief concludeert dat de algehele afhandeling van rechtsherstel, met inbegrip van het vermogen aan de erfgenamen, in alle gevallen goed is verlopen. Wat betreft het teruggeven van Joods vastgoed (als onderdeel van het rechtsherstel na de oorlog) concludeert het Drents Archief dat de gemeente Gieten een bijzondere rol speelde. In principe hadden gemeenten geen directe rol in het teruggeven van Joods vastgoed als onderdeel van het rechtsherstel na de oorlog. Maar als koper van vastgoed tijdens de oorlog was de gemeente Gieten wel betrokken. Het onderzoek toont aan dat er een minnelijke schikking is getroffen tussen de gemeente en Joodse inwoner en dat de kwestie volgens de toen geldende regels correct is afgehandeld. Hetzelfde geldt voor andere percelen in Gieten en Rolde. 

Nieuwe inzichten

Het college van Aa en Hunze gaf opdracht aan het Drens Archief voor het onderzoek, na vragen van onderzoekplatform Pointer. Wethouder Ivo Berghuis: “Het is een donkere bladzijde in onze geschiedenis, maar dat is geen reden om het weg te stoppen. Het rapport geeft nieuwe inzichten over het leed van de Joodse gemeenschap in de voormalige gemeenten Gieten en Rolde tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Het is belangrijk om onze geschiedenis, hoe confronterend ook, te kennen en ervan te leren.” 
 
Het rapport 'Joods vastgoed in de gemeente Aa en Hunze, Gedwongen verkoop en rechtsherstel tijdens en na de Tweede Wereldoorlog' van het Drents Archief is in te zien via deze .pdf.